Διοικητική μεταρρύθμιση-Αρθρο του Χρυσ. Μπούκα

Προβλήματα -Προβληματισμοί -Πολιτικές προτάσεις

"Είναι η κατάλληλη πολιτική περίοδος, αλλά και χρονικά η πιο κρίσιμη για να ξεκινήσει η διαδικασία της Διοικητικής Μεταρρύθμισης της χώρας.
Μια διαρθρωτική αλλαγή, μια θεσμική μεταρρύθμιση, μια τομή τόσο απαραίτητη, από την επιτυχία της οποίας θα εξαρτηθεί το αναπτυξιακό και πολιτικό μέλλον της πατρίδας μας.
Όλα τα σύγχρονα κράτη έχουν καταλήξει, στο πολιτικό συμπέρασμα του αποκεντρωμένου Κράτους, εκχωρώντας πολλές αρμοδιότητες στις τοπικές κοινωνίες, μέσω του θεσμού των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Ειδικά για την Αυτοδιοίκηση, κάθε μεταρρύθμιση δεν θα φέρει κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα, αν δεν ενταχθεί σε μια συνολική διοικητική μεταρρύθμιση, δηλαδή σε μια αλλαγή που αφορά στο κεντρικό κράτος και τις δομές του.
Στόχος δεν πρέπει να είναι μια απλή χωροταξική αναδιάταξη, αλλά ένα σχέδιο για τη ριζική αποκέντρωση και το μετασχηματισμό του κράτους με δυο άξονες:

1. Το βαθύ μετασχηματισμό του κεντρικού κράτους, ώστε αυτό να μετατραπεί σε επιτελικό κράτος – στρατηγείο, διαχειριζόμενο κεντρικές, εθνικές πολιτικές όπως η άμυνα, η εξωτερική πολιτική, η δημόσια τάξη και ασφάλεια, η δικαιοσύνη, η γενική δημοσιονομική και αναπτυξιακή πολιτική της χώρας.
2. Ένα νέο αυτοδιοικητικό σύστημα, το οποίο θα απαρτίζεται από δύο ισχυρούς και ανεξάρτητους βαθμούς Αυτοδιοίκησης, δηλαδή τους Δήμους και τις Περιφέρειες.
Η ενίσχυση της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης διασφαλίζεται με την απευθείας εκλογή των οργάνων της, καθώς και με την ανάθεση της διαχείρισης των Περιφερειακών Προγραμμάτων, όπως τα Περιφερειακά και Τομεακά προγράμματα του ΕΣΠΑ 2007-2013.

Η αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση με επικεφαλής αιρετό Περιφερειάρχη και αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο.
Οι Νομαρχίες, ισχυρό στοιχείο στην κοινωνική συνείδηση με την αιρετή Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, πρέπει να αποτελέσουν αποκεντρωμένες διοικητικές μονάδες του νέου θεσμού της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.
Είναι αυτονόητο, ότι πρέπει να εξασφαλισθεί η αναλογική εκπροσώπηση των νομών στη σύνθεση του εκλεγμένου Περιφερειακού Συμβουλίου.
Αυτό φυσικά απαιτεί νέο εκλογικό Νόμο για την εκλογή της αιρετής Περιφέρειας, αλλαγή του εκλογικού Νόμου για την εκλογή των Δημοτικών Αρχών και πολύ πιθανόν αλλαγή του εκλογικού Νόμου για την εκλογή των βουλευτών.
Αν το σχέδιο και η εφαρμογή του ”Καποδίστρια Ι” υπήρξε τομή στην μεταρρύθμιση του κράτους την δεδομένη χρονική συγκυρία που εφαρμόστηκε και δυνάμωσε τον αυτοδιοικητικό λόγο, σε επίπεδο Νομού, εξίσου περαιτέρω μεγάλη τομή μεταρρύθμισης του κράτους θεωρείται το σχέδιο ”Καποδίστριας ΙΙ” σε επίπεδο Περιφέρειας.
Είναι σαφής η διαφορά στόχων:
Προ δεκαετίας περίπου:
η τομή έγινε στο επίπεδο των Νομών,
δημιουργία Δήμων με συνενώσεις κοινοτήτων και
αιρετή Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση.
Σήμερα η τομή επιχειρείται σε ανώτερο επίπεδο:
εκείνο της αιρετής Περιφέρειας,
συνένωση περαιτέρω των Δήμων και
μετατροπή της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης σε διοικητική μονάδα των Περιφερειών.

Δεν πρέπει να παραλείπουμε τον ευρύτερο και πλέον σημαντικό στόχο: εκείνο της μεταρρύθμισης του δημόσιου τομέα του κρατικού μηχανισμού που θα αποτελέσει την ατμομηχανή των αυτοδιοικητικών μεταρρυθμίσεων της χώρας μας.

Αλλαγή του εκλογικού Νόμου σε όλα τα επίπεδα: εκλογής δημοτικών αρχών, Περιφέρειας και εκπροσώπων στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Νέο φορολογικό Νόμο που θα διασφαλίζει την διοικητική και πολιτική αυτονομία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Το μοντέλο που προτείνεται για την αλλαγή αυτή, είναι το μοντέλο του επιτελικού κέντρου και της εκτελεστικής περιφέρειας.
Σύμφωνα με το σχήμα αυτό, το κεντρικό Κράτος οφείλει να διατηρήσει μόνο τις εξουσίες εκείνες που απαιτούν συνολική και ενιαία αντιμετώπιση όπως είναι: η εξωτερική πολιτική, η άμυνα της χώρας, η δημόσια ασφάλεια, η δικαιοσύνη, το νομοθετικό έργο, παρακρατώντας αντιστοίχως, μόνο τα κονδύλια εκείνα που είναι απαραίτητα για τις παρεχόμενες αυτές επιτελικές υπηρεσίες.Στην εκτελεστική περιφέρεια εκχωρούνται όλες οι υπόλοιπες αρμοδιότητες αλλά και οι ευθύνες της δημόσιας διοίκησης όπως: η παιδεία, η υγεία, η πρόνοια, η κοινωνική πολιτική, αλλά κυρίως εκχωρούνται οι αρμοδιότητες που αφορούν την απασχόληση, την επιχειρηματικότητα, τις υποδομές, τον τουρισμό, την προστασία του περιβάλλοντος. Μιλάμε δηλαδή για ένα νέο ουσιαστικό «Καποδίστρια ΙΙ» και ταυτόχρονα για μια εκ βάθρων αλλαγή του φορολογικού μας συστήματος.
Ο στόχος όμως αυτός, δεν είναι μια απλή, πολιτική απόφαση για μια απλή, νομοθετική ρύθμιση. Ο στόχος αυτός αποτελεί μια κεντρική πολιτική προοδευτική επιλογή, η οποία στηρίζεται σε μια διαφορετική φιλοσοφία, εξουσίας και διοίκησης. Το αμέσως επόμενο διάστημα θα κατατεθούν πολιτικές όσον αφορά στον Καποδίστρια ΙΙ σε επίπεδο Νομού".