Περί Μηνύματος Ερμηνεία

Το κάτωθι άρθρο του νομικού και στο παρελθόν δημοτ. συμβούλου και στελέχους της Ν.Δ. Ανδρέα Ρίγγα, γράφτηκε την επομένη των ευρωεκλογών, ωστόσο για διάφορους λόγους δεν δόθηκε τότε στη δημοσιότητα. Ο συντάκτης του μας το απέστειλε σήμερα και η ανάρτηση του στο ιστολόγιο γίνεται γιατί, εκτιμάται ως ιδιαίτερως επίκαιρο, μετά το εκλογικό αποτέλεσμα της 4ης Οκτωβρίου.


Περί Μηνύματος Ερμηνεία- ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΡΙΓΓΑ

"Είναι γεγονός ότι το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών απετέλεσε ένα ισχυρό σοκ για το κυβερνόν κόμμα , το οποίο ,έστω κι αν η αποχή ήταν μεγάλη, είδε τις δυνάμεις του να μειώνονται σημαντικά, για πρώτη δε φορά συνειδητοποίησε ότι η απώλεια της εξουσίας δεν είναι ένα θεωρητικό ενδεχόμενο , αλλά ενδεχομένως , ένα επι θύραις γεγονός. Το εκλογικό αποτέλεσμα ειδικά για τη Κέρκυρα απετέλεσε κόλαφο για την Νέα Δημοκρατία, αφού ούτε το ίδιο ΠΑΣΟΚ ανέμενε τέτοια υπέρ του συντριπτική διαφορά.
Από την Κυριακή των εκλογών μέχρι και σήμερα αρκετά στελέχη της κυβερνητικής παράταξης σε εμφανίσεις τους στα ΜΜΕ, κεντρικά και τοπικά, αλλά και σε αναλύσεις τους στο forum της Ιακώβου Πολυλά, προσπάθησαν να αποτιμήσουν το εκλογικό αποτέλεσμα , τόσο σε πανελλαδικό, όσο και σε τοπικό επίπεδο, κατά τρόπον όμως που μάλλον δικαιώνει όσους δεν ψήφισαν την Νέα Δημοκρατία. Με έλλειψη πολιτικής γενναιότητας, πλεονάζον και ανώφελο κομματικό θράσος και εξουσιαστική αλαζονεία επιβεβαίωσαν ότι η ορατότητά τους φτάνει μέχρι τον πυρήνα της εξουσιαστική τους καρέκλας, χωρίς οποιαδήποτε δυνατότητα να αντιληφθούν τι διαδραματίζεται στην ανοιχτή κοινωνία, στα πεδία της πραγματικής πολιτικής.
Με τις δυνατότητες αλλά και τις αδυναμίες του ανθρώπου που από διετίας και πλέον έχει συνειδητά αποστασιοποιηθεί από την ενεργή πολιτική και κομματική ενασχόληση , θα προσπαθήσω να ερμηνεύσω τόσο την στάση αυτών που καταψήφισαν την ΝΔ αλλά και αυτών που συνειδητά απείχαν από την εκλογική διαδικασία.
Η νίκη της ΝΔ στις εθνικές εκλογές της 7ης Μαρτίου 2004 υπήρξε απείρως σημαντικότερη από όσα σε πρώτη ανάγνωση πρέσβευε. Δεν ήταν μία νίκη που απλώς σηματοδοτούσε την αλλαγή κυβερνήσεως ή έστω την επανάκαμψη στην εξουσία της ΝΔ μετά από πολλά χρόνια ανομβρίας.Σηματοδοτούσε προεχόντως νίκη πολιτικής και ηθικής ηγεμονίας, απόλυτη πολιτική και ηθική αποδοκιμασία του συστήματος ΠΑΣΟΚ, ιδιαίτερα στην εκσυγχρονιστική εκδοχή του. Ο Λαός έδωσε στον Καραμανλή ξεκάθαρη εντολή να πραγματοποιήσει σεισμικές συστημικές παρεμβάσεις, οι οποίες θα μετέτρεπαν το αγκυλωμένο από τις αρρωστημένες νοοτροπίες της Μεταπολίτευσης, αλλά και της προτέρας περιόδου, Ελληνικό Κράτος, σε σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος. Τηρουμένων των αναλογιών, τούτο απετέλεσε καθολικό λαϊκό αίτημα, ανάλογο αυτού της Αλλαγής του 1981.
Η έναρξη της κυβερνητικής θητείας της ΝΔ υπήρξε μάλλον υποτονική αφού είτε υπό το βάρος της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων , είτε με αυτό της οικονομικής απογραφής, ανέβαλε τις , όπως έκτοτε είθισται να αποκαλούνται , «μεταρρυθμίσεις» για το μέλλον. ‘Όταν αποφάσισε να αρχίσει να κυβερνά περιορίσθηκε σε επουσιώδεις αλλαγές, οι οποίες μάλλον είχαν διαχειριστικό χαρακτήρα παρά κομβική σημασία. Εάν μάλιστα θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, επιβεβαίωσε όσους εφοβούντο ότι η ΝΔ δεν είχε ουσιαστικό πρόγραμμα διακυβέρνησης, εύλογο αποτέλεσμα όσων επιλέγουν την κατάκτηση της εξουσίας δια της τακτικής του ωρίμου φρούτου. Βεβαίως με μη πολιτικά τσιτάτα του τύπου «σεμνά και ταπεινά» και την πνοή του 2004, κατόρθωσε , με σημαντικώς πάντως μειωμένα ποσοστά, να επικρατήσει στις εθνικές εκλογές του 2007. Έκτοτε και μέχρι σήμερα , η ΝΔ δεν άσκησε κυβερνητικά καθήκοντα. Η δημόσια ζωή, η λεγόμενη πολιτική ατζέντα, περιορίσθηκε στα σκάνδαλα Ζαχόπουλου, Βατοπεδίου, Πακιστανών, Γερμανός, Ομολόγων, Siemens , Παυλίδη κ.λ.π.. Ομολογώ ότι δεν ενθυμούμαι ούτε μία σημαντική κυβερνητική πρωτοβουλία κατά την δεύτερη κυβερνητική θητεία, πλην ίσως της πωλήσεως της Ολυμπιακής. Η σοβαρή διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση βρήκε την χώρα απροετοίμαστη και ανοχύρωτη, η δε επίσημη οικονομία ουσιαστικά έχει περισωθεί από την παραοικονομία. Οι επίσημοι οικονομικοί δείκτες χαρακτηρίζονται από την αλόγιστη κρατική σπατάλη, το βαίνον διαρκώς αυξανόμενο δημόσιο χρέος , την αυξανόμενη ανεργία, την υποχώρηση των δεικτών ανάπτυξης ( της πραγματικής και όχι της κρατικοδίαιτης ), την καλπάζουσα ακρίβεια, την υπερχρέωση στις Τράπεζες , την οικονομική και κατ΄ ανάγκην κοινωνική αποσάρθρωση της λεγόμενης μεσαίας τάξης και βεβαίως των εργατών και των αγροτών. Και αυτά βεβαίως δεν αναφέρονται καθ΄ υπέρβολήν, αλλά αποτελούν την απτή πραγματικότητα, εύκολα αντιληπτή από όσους έχουν διάθεση να την δουν και καλούνται να την αντιμετωπίζουν. Και ναι , το ΠΑΣΟΚ δεν κληροδότησε μία πράγματι ισχυρή Ελλάδα, ούτε μια ισχυρή οικονομία, αλλά μία εικονική πραγματικότητα. Πλην όμως, η ΝΔ κυβερνά ήδη έξη περίπου χρόνια, χρόνος αρκετός για να εισέλθει σε μα νέα πορεία η χώρα. Βεβαίως, η Ελλάδα ανήλθε ουσιωδώς την διεθνή κλίμακα της διαφθοράς και της ανασφάλειας, αφού οι δείκτες εγκληματικότητας και διαφθοράς διεκδικούν τα πρωτεία σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενώσεως, συγκρινόμενα με αυτά της Νιγηρίας.
Στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, το ζήτημα των Σκοπίων τυπικά και ουσιαστικά παγιώθηκε, τα ελληνοτουρκικά, παρά την κουμπαριά, δεν έχουν βελτιωθεί σύμφωνα με τα ελληνικά συμφέροντα, το Κυπριακό παραμένει στάσιμο, η θέση μας στην ευρύτερη περιοχή έχει ουσιαστικά απισχνανθεί. Βεβαίως οφείλουμε να αναγνωρίζουμε την μεγάλη σημασία της ενεργειακής συμφωνίας με την Ρωσία, αλλά αυτή από μόνη της δεν θα πρέπει να υπερτιμάται, αφού θα πρέπει να συνυπάρξουν κι άλλοι αναγκαίοι όροι για να αποκτήσει την στρατηγική σημασία, την οποία επιδιώκουμε να έχει.
Σε επίπεδο καθημερινότητας, ουδόλως αισθάνεται ο έλληνας πολίτης διαφορετικά επί νέας διακυβερνήσεως, αφού η γραφειοκρατία παραμένει, η διαφθορά της Δημόσιας Διοίκησης βασιλεύει, το πλέον όμως σημαντικό : ο πολίτης εξακολουθεί να αισθάνεται ταπεινωμένος , να αισθάνεται ότι η Πολιτεία δεν τον σέβεται και δεν τον υπολογίζει.
Κι όμως, παρόλα αυτά , ο Καραμανλής άντεχε για δύο λόγους , πρώτα λόγω του μεγέθους αποστροφής προς αυτό που ονοματίσθηκε «σύστημα ΠΑΣΟΚΙ», δευτερευόντως δε λόγω της πανθομολογούμενης ελλείψεως ιδιοτήτων χαρισματικού ηγέτη στον Γ. Παπανδρέου και την εσωστρέφεια του ΠΑΣΟΚ.
Όμως κατά τους τελευταίους μήνες , η υπόθεση του Βατοπεδίου, ιδία δε η συμπεριφορά Βουλγαράκη, η υπόθεση Παυλίδη και η αντιμετώπισή της από την κυβερνώσα πλειοψηφία της Βουλής ( αναφέρω ότι εάν οποιοσδήποτε πολίτης εβαρύνετο με το ένα εκατοστό των ενδείξεων που βάρυναν τον Παυλίδη , θα ήταν σήμερα προφυλακισμένος ) και η υπόθεση Siemens, καταβαράθρωσαν και τις τελευταίες ελπίδες των Ελλήνων Πολιτών σε αυτό που εκαλείτο νέα διακυβέρνηση. Και εάν βεβαίως αντιλέξουν κάποιοι ότι ο Καραμανλής είναι αμόλυντος και ότι οι πρωταγωνιστές είναι οι άλλοι δίπλα του, πρέπει να απαντήσουμε ότι ο Καραμανλής δεν είναι ο ανεύθυνος άρχων, αλλά ο υπεύθυνος πρωθυπουργός, ο οποίος κατά το ουσιαστικά πρωθυπουργικό μας πολίτευμα, μετά την όλως ατυχή σχετική αναθεώρηση του Συντάγματος το 1986 , είναι παντοκράτωρ. Και βεβαίως, θα ανέμενε κανείς από τον Καραμανλή, ο οποίος είναι έντιμος, δεν υπάρχει αμφιβολία για την εντιμότητά του, να μην κλείσει την Ολομέλεια της Βουλής και ουσιαστικά να παραγράψει τις ευθύνες των πολιτικών προσώπων για το σκάνδαλο Siemens κ.λ.π. , οι οποίες αφορούν στελέχη όλων των κυβερνήσεων από το έτος 1991. Θυμίζω ότι οι μίζες της Siemens σε πολιτικά πρόσωπα συμποσούνται – εκτιμώνται σε ποσά της τάξεως των 100.000.000 ευρώ. Και αν υπήρχε ο φόβος ότι εκ των αποκαλύψεων θα κατέρρεε το πολιτικό μας σύστημα, ας κατέρρεε χίλιες φορές. Ένα πολιτικό σύστημα μιζαδόρων και διεφθαρμένων δεν αξίζει να υπάρχει και να λειτουργεί. Εάν έτσι έπραττε ο Καραμανλής, θα νιώθαμε ότι οι μιζοδιανομείς της Siemens ( Χριστοφοράκος και Καραβέλας ) όντως λόγω ατυχών συγκυριών ξέφυγαν στο εξωτερικό. Διότι φημολογείται και η άλλη εκδοχή : ότι δηλαδή εάν έμεναν εδώ , οι κατηγορίες οι οποίες αντιμετωπίζουν μεταξύ των οποίων και την επισείουσα ποινή ισοβίων δεσμών της καταχρήσεως δημοσίου χρήματος, Ν. 1608 / 1950, θα τους εξηνάγκαζε να λαλήσουν λαλήματα σπουδαία για τους πολίτες και τραγικά για τους πάσης αποχρώσεως εξουσιαστές. Αντίθετα, στην Γερμανία τα σχετικά αδικήματα είτε έχουν παραγραφεί είτε χαρακτηρίζονται ως απλά πλημμελήματα και έτσι δεν υπάρχει λόγος να λαλήσουν.
Με αυτές όμως τις ενέργειες και τις παραλείψεις, η κυβέρνηση δεν απώλεσε μόνο το ηθικό πλεονέκτημα έναντι του συστήματος ΠΑΣΟΚ, αλλά επέτεινε την επικρατούσα άποψη ότι οι πολιτικοί είναι όλοι ίδιοι, ότι μπορούν να κλέβουν χωρίς να τιμωρούνται, ότι ενασχόληση με την πολιτική σημαίνει αυτομάτως και απύθμενος, άκοπος και αξιόψογος πλουτισμός.
Ο ηγέτης, ο οποίος γνωρίζει και αντιλαμβάνεται , και πρέπει να γνωρίζει και να αντιλαμβάνεται για να είναι ηγέτης, το λαϊκό αίσθημα, επιβάλλεται να λαμβάνει αποφάσεις όταν του παρουσιάζονται οι ευκαιρίες. Διερωτώμαι : εάν ο Καραμανλής την στιγμή που ο θρασύς Παυλίδης κουνούσε επιδεικτικά το δάκτυλο στην Βουλή, τον έθετε εκτός κοινοβουλευτικής ομάδος και «πήγαινε» σε εκλογές, απομακρύνοντας ταυτόχρονα από τα ψηφοδέλτια όλους όσους ενεπλάκησαν σε δύσοσμες υποθέσεις, δεν θα εξασφάλισε μίαν άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία;;; Δεν θα αποτελούσε αυτό αυτόματη ανάκτηση του ηθικού πλεονεκτήματος, ύψιστη πράξη – απόδειξη υπευθυνότητος, έμπρακτη επιβεβαίωση της αυξημένης ικανότητός του να κυβερνά αυτόν τον τόπο;;; Ή ακόμη, δεν θα αντιστρέφετο το πολιτικό κλίμα, εάν με αφορμή την υπόθεση Βατοπεδίου , άνοιγε ο ουσιαστικός διάλογος για τον αναπροσδιορισμό των σχέσεων Κράτους – Εκκλησίας, όπου μάλιστα εμφανίζεται θετικός και ο νυν Αρχιεπίσκοπος;; Εν πάση δε περιπτώσει δεν είναι προτιμότερη μια αξιοπρεπής ήττα από μια ατιμωτική συντριβή;
Δυστυχώς , επελέγη η ατιμωρησία και η αναδοχή της πολιτικής ευθύνης. Προφανώς όμως στην Ελλάδα η ανάληψη της πολιτικής ευθύνης αφ΄ εαυτής αποτελεί κολυμβήθρα του Σιλωάμ για όποιον την αναλαμβάνει, αντιθέτως με τα συμβαίνοντα στις πραγματικά ευνομούμενες Πολιτείες, όπου η ανάληψη πολιτικής ευθύνης σημαίνει αυτομάτως κατ΄ ελάχιστον και παραίτηση.
Όλα τα ανωτέρω αποτελούν δυστυχώς τις ατυχείς ενέργειες και τις παραλείψεις της κυβερνώσας παρατάξεως, οι οποίες δυστυχώς δεν αναφέρονται εδώ καθ΄ υπερβολήν, και εύκολα γίνονται αποδεκτές από όσους δεν διακατέχονται από οπαδικά αισθήματα για το κόμμα τους ή δεν έχουν συμφέροντα από την ενασχόλησή τους με την πολιτική. Η Νέα Δημοκρατία έχει απογοητεύσει τους οπαδούς της , έχει απογοητεύσει γενικά σε μεγάλο βαθμό , όλους όσους την ψήφισαν , καίτοι δεν είναι οπαδοί της, οπωσδήποτε όμως έχει απολέσει σχεδόν οριστικά αυτό που καλείται μεσαίος χώρος, δηλαδή ότι καλύτερο ποιοτικά και από πολιτική άποψη εκ των πολιτών.
Τούτο, σε συνδυασμό με την διαφαινόμενη αποδοκιμασία του αγροτικού κόσμου και της μεσαίας τάξεως, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι επόμενες βουλευτικές εκλογές δεν θα είναι ευχάριστες για την ΝΔ, όποτε και να γίνουν. Για να είμαι δε ακριβής, το καλύτερο που , υπό τις παρούσες συνθήκες, μπορεί να ελπίζει είναι να μην εξασφαλίσει την αυτοδυναμία το ΠΑΣΟΚ. Ενός ΠΑΣΟΚ, το οποίο όντως δεν πείθει ότι μπορεί να κυβερνήσει, δεν παρουσιάζει αξιόπιστο κυβερνητικό πρόγραμμα και παρά την φιλότιμη προσπάθεια δεν έχει κατορθώσει να κουκουλώσει – απομακρύνει τα βαρίδια του πράγματι αμαρτωλού παρελθόντος του. Ενός ΠΑΣΟΚ , το οποίο μάλλον υπερβολικά και με όλως επιδερμική ανάλυση του πρόσφατου εκλογικού αποτελέσματος, εξακολουθεί να πανηγυρίζει. Βέβαια υπάρχει και το ενδεχόμενο η κυβερνητική λειτουργία να βελτιωθεί στο σύντομο χρόνο που απομένει μέχρι τις εκλογές και να αναστρέψει το εις βάρος της κλίμα. Αυτό προϋποθέτει ρυθμούς πρωτόγνωρους για τα ελληνικά δεδομένα και ευχόμεθα να συμβεί, πρωτίστως για το καλό του τόπου.
Η λύση όμως δεν θα είναι η καθ΄ οιονδήποτε τρόπο συνεργασία με τους δημαγωγούς καιροσκόπους και ακροδεξιούς του ΛΑ.Ο.Σ . Είναι προτιμότερη η απώλεια της εξουσίας , παρά η αλλοίωση της με πολύ μεγάλο κόπο και προσπάθεια κτηθείσης κεντροδεξιάς ιδεολογίας και φυσιογνωμίας. Ειρήσθω εν παρόδω ότι μόνο όσοι αγωνίσθηκαν πραγματικά και όχι κατ΄ επίφασιν για την επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας δύνανται να αντιληφθούν την δυσκολία αυτής της προσπάθειας. Είναι πραγματική η ευχή η ΝΔ έστω και τώρα να επιδείξει σημάδια εμφαντικής βελτιώσεως και να καταστεί και πάλι η πλέον ελκυστική επιλογή για τους έλληνες πολίτες.
Όλα αυτά δεν αναιρούν το γεγονός ότι η Κυβέρνηση έλαβε και πλήθος θετικών αποφάσεων, οι οποίες όμως δυστυχώς είτε δεν εντάσσονταν σε μία συγκροτημένη προσπάθεια, είτε έμεναν ημιτελείς ( βλ. ασφαλιστικό, παιδεία κ.λ.π. ), είτε εκαλύπτοντο από την βοή των σκανδάλων , υπαρκτών και μη.
Εν τέλει, επιβάλλεται να αναφερθούμε και για τα κατά την άποψή μας ειδικότερα αίτια της συντριβής της Νέας Δημοκρατίας σε τοπικό επίπεδο.
Πρωτίστως είναι η οικονομική κρίση, η οποία - για όποιον συμμετέχει εις την παραγωγική διαδικασία και δεν έχει απολέσει την ικανότητα να αφουγκράζεται τις κοινωνικές διεργασίες - έχει ως αποτέλεσμα να έχουν περιέλθει σε εξαιρετικά δυσχερή θέση , όχι μόνο οι οικονομικά ασθενέστεροι , αλλά και οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες. Οι πλέον παραγωγικοί κλάδοι της Κέρκυρας, στενάζουν. Οι αγρότες – ελαιοπαραγωγοί και αυτοί που συμπληρώνουν το εισόδημά τους με το γεωργικό εισόδημα πένονται. Οι ξενοδοχοϋπάλληλοι βλέπουν τις θέσεις τους να καταλαμβάνονται από Πολωνούς κ.λ.π. , οι μικρομεσαίοι τουριστικοί επιχειρηματίες βλέπουν το εισόδημά τους συνεχώς μειούμενο. Αυτομάτως, ο κύκλος του εμπορίου, η κατανάλωση αδυνατίζει και έτσι το οικονομικό πρόβλημα γενικεύεται.
Μία δεύτερη αιτία, είναι η αδυναμία, κυρίως των τοπικών αυτοδιοικητικών παραγόντων, να εκπονήσουν ένα σχέδιο ανάπτυξης για την Κέρκυρα. Πράγματι, καλό το Νοσοκομείο, τα φράγματα, το Δικαστικό Μέγαρο κ.λ.π., αλλά είναι έργα τα οποία χρονολογούνται ήδη από την προηγούμενη δεκαετία , τα οποία από την συνήθη αβελτηρία της κρατικής εξουσίας, έχουν υπερβολικά καθυστερήσει στην ολοκλήρωσή τους, με εξαίρεση τα φράγματα.
Πλέον τούτου, αποτελούν στοιχειώδη έργα υποδομής, τα οποία έπρεπε ήδη να υπάρχουν από δεκαπενταετίας στην Κέρκυρα και όχι να αποτελούν στοιχήματα και προκλήσεις του 2010. Ακριβώς για αυτές τις προκλήσεις , της επόμενης ή και των επομένων δεκαετιών, δηλαδή για το ποιοι θέλουμε να είμαστε στην ευρύτερη περιοχή και το που και πως θα βαδίσουμε και θα αναπτυχθούμε , δεν υπάρχει κανένα σχέδιο , καμία προοπτική, κανένας ουσιαστικός διάλογος ή αξιόπιστη και όχι βερμπαλιστική πρόταση και προοπτική. Σημειωτέον ότι είναι ευχής έργον η ύπαρξη Κερκυραίου Υπουργού, ο οποίος έστερξε και αγωνίσθηκε για να απεγκλωβισθούν τα ανωτέρω έργα, γεγονός όμως το οποίο αποδεικνύει ότι τελικά όχι μόνο τα πρόσωπα αλλά και γεωγραφικές περιοχές πρέπει να έχουν «μπάρμπα στην Κορώνη» για να δουν άσπρη μέρα… Και τούτο αποτελεί δυστυχώς φαινόμενο παρακμής.
Μία τρίτη αιτία, είναι η αδυναμία της τοπικής Νέας Δημοκρατίας , και δεν αναφέρομαι μόνο στη κομματική διοίκηση, η οποία ενδεχομένως βαρύνεται με την μικρότερη ευθύνη, να στέρξει , όχι κατ΄ ανάγκην δια του παραδοσιακού ρουσφετιού, σε όσους επί πολλά χρόνια στάθηκαν στις επάλξεις. Υπάρχει μία έντονη δυσφορία εκ του γεγονότος ότι οι τοπικοί πάσης φύσεως εξουσιαστές, δεν θέτουν εαυτούς διαθέσιμους ούτε για να ακούσουν τους φίλους της Νέας Δημοκρατίας.
Η αποστασιοποίηση αυτή, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι έχουν καταληφθεί – αποδοθεί θέσεις στον κρατικό μηχανισμό με απροσδιορίστου είδους κριτήρια, και πάντως όχι της ικανότητος, πάντα βεβαίως με εξαιρέσεις, σε πρόσωπα τα οποία διακρίνονται για την ικανότητά τους να υπηρετούν σήμερα τον Ιησού και αύριο τον Βαραββά, δηλαδή σε πρόσωπα που σήμερα τεμπελοφορούνται την Νέα Δημοκρατία, αλλά κατά το παρελθόν υπηρέτησαν πιστά το Δρυϊκό ΠΑΣΟΚ, δημιουργεί ενίοτε και μία διάθεση πλήρους αποστροφής.
Αντιλαμβάνομαι ότι κάποιοι θα εκλάβουν το παρόν ως κίνηση εσωστρέφειας κ.λ.π., καίτοι δια στόματος Καραμανλή επεσημάνθη να «μην αναζητάμε αλλού τις αιτίες του αποτελέσματος παρά σε μας».
Αυτοί οι «κάποιοι» είναι αυτοί που θέλουν να είναι ηγέτες μιας Νέας Δημοκρατίας με ποσοστά ύψους 35 %. Εν τούτοις, ως απλός ψηφοφόρος, στερούμενος οιασδήποτε θεσμικής ή κομματικής ιδιότητος και μη επιθυμών ή διεκδικών οιαδήποτε, αλλά με την ευθύνη του ανθρώπου , ο οποίος αγωνίσθηκε για να πείσει τους συμπολίτες μας να ψηφίσουν την Νέα Δημοκρατία, νιώθω ότι έχω , όχι απλώς την ευθύνη, αλλά την υποχρέωση και το δικαίωμα ταυτόχρονα να πω αυτά τα οποία πιστεύω, δεδομένου ότι , ως η εμπειρία δικάσκει, όταν απευθύνεσαι στους πολίτες με ειλικρίνεια και γενναιότητα, όταν δεν κρύβεσαι πίσω από το δάχτυλό σου και όταν προτιμάς να βλέπεις και να αναδεικνύεις το δάσος και όχι το δέντρο, τότε μόνο μπορείς να ελπίζεις ότι τα πράγματα θα είναι καλύτερα.
Η Νέα Δημοκρατία πρέπει να κάνει την δική της αυστηρή αυτοκριτική και να επιδιώξει να χαράξει μία νέα πορεία. Έτσι κατά την άποψή μου πρέπει να πράξει η Νέα Δημοκρατία εάν θέλει να εξακολουθήσει να είναι κυβερνώσα παράταξη. Και έτσι εύχομαι να γίνει".