Διοικητική μεταρρύθμιση - «Καποδίστριας 2»

Αρθρο του Γιάννη Πιέρρη, Δημοτικού Συμβούλου – Επικεφαλής της Α.ΔΗ.Κ. Δήμου Αχιλλείων και Μέλους του Γραφείου της Ν.Ε. Κέρκυρας του Κ.Κ.Ε.

"Μια από τις βασικότερες μεταρρυθμίσεις που σκοπεύει να προωθήσει άμεσα η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ συνεχίζοντας κατά γράμμα την πολιτική της ΝΔ είναι η νέα διοικητική διαίρεση της χώρας («Καποδίστριας ΙΙ»). Στα πλαίσια αυτά έχει ξεκινήσει πάλι μια ευρεία συζήτηση τόσο στη χώρα όσο και στο νησί μας για το θέμα , ιδιαίτερα μεταξύ αιρετών της Τ.Α. , μέσα από συνεδριάσεις Δημοτικών Συμβουλίων και ΤΕΔΚ , καθώς και με δηλώσεις και άρθρα στα ΜΜΕ , που από όλους προβάλλεται η αναγκαιότητα για δραστική μείωση του αριθμού των Περιφερειών, των Νομαρχιών και των Δήμων , αποκρύπτοντας έτσι τον βασικό στόχο αυτής της μεταρρύθμισης.

Στόχος η αποτελεσματικότερη προώθηση της αντιλαϊκής πολιτικής με τη δημιουργία καλύτερων πλαισίων δράσης του μεγάλου κεφαλαίου, η περαιτέρω εναρμόνιση της διοικητικής δομής και των οργάνων διαχείρισης στους στόχους και την υλοποίηση του Δ΄ ΚΠΣ (ΕΣΠΑ).

Στους επόμενους μήνες θα οριστικοποιηθούν οι αποφάσεις και οι ανάλογες νομοθετικές ρυθμίσεις.

Τα τελευταία χρόνια, οι αστικές κυβερνήσεις και κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες στην Ελλάδα προχώρησαν σε αλλαγές στη διάρθρωση και λειτουργία των διοικητικών μηχανισμών, που στόχευαν στην ευκολότερη και αποτελεσματικότερη προώθηση της αντιλαϊκής πολιτικής και θωράκισης της αστικής εξουσίας. Έκαναν διοικητικές και θεσμικές αλλαγές που ούτε τυχαίες ήταν, ούτε ευκαιριακές (συνταγματικές αλλαγές, ενίσχυση της Περιφέρειας, θεσμοθέτηση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, «Καποδίστριας I», Νέος Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων κλπ.). Σήμερα ετοιμάζεται ένα νέο ποιοτικά, για το σύστημα, βήμα.

Στόχοι και επιδιώξεις

Η προτεινόμενη μείωση του αριθμού των Περιφερειών και των ΟΤΑ, η διεύρυνση του χώρου ευθύνης τους, δεν έχει να κάνει με αποκέντρωση, όπως ισχυρίζονται, αλλά με τη δημιουργία ευνοϊκότερων όρων για την πιο συστηματική κρατική παρέμβαση, «νέο ισχυρότερο κανονιστικό ρόλο του κράτους» όπως το ονομάζουν, πάνω στα νέα λιγότερα σε αριθμό σχήματα. Έτσι, θα διευκολυνθεί η απαρέγκλιτη εφαρμογή της αντιλαϊκής πολιτικής από τους νέους ΟΤΑ, ο πιο αποτελεσματικός καθορισμός των κατευθύνσεων δράσης, του ρόλου και του περιεχομένου των κρίκων του ενιαίου κρατικού μηχανισμού που είναι οι περιφέρειες, οι νομοί, οι δήμοι, οι ενδεχόμενοι μητροπολιτικοί δήμοι. Διευκολύνεται η θέσπιση κανόνων στη λειτουργία των τοπικών και περιφερειακών οργάνων που ενισχύει τη λειτουργία του κεφαλαίου.

Αυτού του τύπου οι μεταρρυθμίσεις δε συνιστούν «λιγότερο» κράτος, όπως ισχυρίζονται. Το κράτος είναι το σύνολο των μηχανισμών διοίκησης, διεύθυνσης, καταστολής για λογαριασμό της τάξης τα συμφέροντα της οποίας εξασφαλίζει. Αφορά τόσο τους κεντρικούς, όσο και τους τοπικούς και ενδιάμεσους μηχανισμούς. Επομένως, η οποιαδήποτε αποκέντρωση κάποιων λειτουργιών και μηχανισμών όχι μόνο δεν περιορίζει το κράτος, αλλά ενισχύει τον κεντρικό επιτελικό - ελεγκτικό ρόλο του κεντρικού του μηχανισμού (π.χ. της κυβέρνησης).

Η προτεινόμενη μείωση του αριθμού των Περιφερειών και των Νομαρχιών, η αναδιάταξη του μεγέθους τους έχει να κάνει με τη δημιουργία νέων μηχανισμών που θα τους δίνεται η δυνατότητα για αυξημένη επιχειρησιακή ικανότητα, για συνεργασίες με μεγάλους μονοπωλιακούς ομίλους, που θα μπορούν πιο ευέλικτα τώρα να αναλαμβάνουν έργα υποδομής και τομείς υπηρεσιών με τη λογική των ληστρικών συμβάσεων παραχώρησης και των Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Τώρα πλέον (πέρα από τα μεγάλα έργα, δρόμους, λιμάνια, γέφυρες) νοσοκομεία, σχολεία, παιδικοί σταθμοί, φοιτητικές εστίες, πυροσβεστικοί σταθμοί, αστυνομικά τμήματα, διοικητήρια, χώροι στάθμευσης κλπ. όλα θα γίνονται με ΣΔΙΤ και η συμμετοχή του Δημοσίου μπορεί να εκφράζεται και σε τοπικό επίπεδο. Ο λαός τα χρυσοπληρώνει ως φορολογούμενος και ως χρήστης και το κεφάλαιο θα θησαυρίζει.

Η μείωση των ΟΤΑ θα διαμορφώσει κάποιους δήμους ικανότερους σε αυτόν το ρόλο. Παράλληλα, σημαίνει περιορισμό των δαπανών από τον κρατικό προϋπολογισμό για κοινωνικές δαπάνες, για έργα υποδομής, αφού προωθείται η «λειτουργική και οικονομική αυτοδυναμία των ΟΤΑ», δηλαδή ο περιορισμός της επιδότησής τους από τον κρατικό προϋπολογισμό. Οι μηχανισμοί έχουν βρεθεί και προωθούνται γοργά, όπως η ονομαζόμενη φορολογική εξουσία της ΤΑ, που σημαίνει νέα πρόσθετα βάρη στους εργαζόμενους. Οι ΟΤΑ υποχρεούνται (με τα επιχειρησιακά προγράμματα τετραετίας) να εφαρμόζουν μορφές διαχείρισης στη βάση της εμπορευματοποίησης των κοινωνικών αγαθών που είχαν δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα. Σημαίνει παράλληλα αλλαγή και ανασυγκρότηση υπηρεσιών και προσωπικού, με ανατροπές στο εργασιακό καθεστώς σε βάρος της σταθερότητας και μονιμότητας, με επέκταση στις «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις (ωρομίσθιο, συμβάσεις ορισμένου χρόνου κλπ.).

Η μείωση του αριθμού των ΟΤΑ πρωτίστως εναρμονίζεται με τις διαδικασίες αξιολόγησης και αξιοποίησης του Δ΄ ΚΠΣ (ΕΣΠΑ), δηλαδή με τις κατευθύνσεις για τη δημιουργία ενός ακόμα πιο ευνοϊκού επενδυτικού περιβάλλοντος για τη διευκόλυνση της αναπαραγωγής του κεφαλαίου, την πλήρη αναπροσαρμογή της Έρευνας και της Παιδείας γενικότερα στις σύγχρονες ανάγκες του κεφαλαίου, την επιτάχυνση της απελευθέρωσης της αγοράς εργασίας. Επιχειρείται παράλληλα με τα κριτήρια επάρκειας και πιστοποίησης η μείωση του αριθμού των δικαιούχων στη χρηματοδότηση και διαχείριση των νέων προγραμμάτων και κυρίως των μικρών δήμων. Η συμμετοχή της ΤΑ στα έργα και τις δράσεις του Δ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης αλλάζει ριζικά. Τα κονδύλια που θα κατευθύνονται στα περιφερειακά προγράμματα θα τα διαχειρίζονται τώρα ανώνυμες εταιρίες (ΔΗΜΟΣ ΑΕ, ΝΟΜΟΣ ΑΕ), σε συνεργασία πάντα με το ιδιωτικό κεφάλαιο και τον αναβαθμισμένο ρόλο των τραπεζών, που ήδη λυμαίνονται τον κύριο όγκο των κονδυλίων.

Η θέση που ισχυρίζεται ότι από τη μια μεριά είναι η κεντρική κυβέρνηση (ως κράτος) και από την άλλη είναι η ΤΑ και απλώς συνυπάρχουν αυτοτελώς και αναγκαστικά είναι συνειδητά παραπλανητική σε σχέση με την πραγματικότητα. Το θεμελιώδες και το ουσιαστικό στα διάφορα τμήματα του κρατικού μηχανισμού δεν είναι οι υπαρκτές ή ενδεχόμενες τριβές (αλλά και μεταβολές) μεταξύ τους για τις αρμοδιότητες. Το ουσιώδες είναι ότι συνιστούν γρανάζια του ίδιου ταξικού κρατικού μηχανισμού.

Αρνητικές συνέπειες για τα λαϊκά στρώματα

Οι εξελίξεις στην ΤΑ στα πρόσφατα 10-15 χρόνια είναι χαρακτηριστικές και αποκαλυπτικές.

Συνεχίστηκε αμείωτα η δράση για τον περιορισμό κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων και κατακτήσεων. Φούντωσε και ανθίζει η απασχολησιμότητα και η «ευελιξία».

Κλιμακώθηκε η μεταφορά και υλοποίηση αρμοδιοτήτων που στοχεύει στη συντήρηση, τη λειτουργία και τον εκσυγχρονισμό του καπιταλιστικού συστήματος (διεύρυνση του κατασταλτικού μηχανισμού, της φορολόγησης, της εμπορευματοποίησης στην Παιδεία, στην Υγεία, στην Πρόνοια κλπ.).

Εντάθηκε η άμεση υπαγωγή των λειτουργιών των ΟΤΑ στην καπιταλιστική αγορά και η εναρμόνισή της με αυτήν. Ενισχύθηκαν οι μηχανισμοί ελέγχου της δράσης των συμβουλίων από την Περιφέρεια και τα υπουργεία.

Οι διοικητικές, λειτουργικές κατευθύνσεις και το περιεχόμενο δράσης των Νομαρχιών - Δήμων, που προώθησαν ομόψυχα ΠΑΣΟΚ - ΝΔ, με τη συναίνεση και συμβολή του ΣΥΝ, υπηρετούν την προσαρμογή των δομών του κράτους στις σημερινές ανάγκες της κεφαλαιοκρατίας, την απελευθέρωση αγορών και την ευρωενωσιακή αγορά.

Παράλληλα, η ΤΑ, ως μηχανισμός που βρίσκεται πιο κοντά στις λαϊκές μάζες, χρησιμοποιείται ως μηχανισμός χειραγώγησης, ενσωμάτωσης και απορρόφησης των λαϊκών αντιδράσεων.

Το νέο σχέδιο καταστρώνεται από κυβέρνηση, ΚΕΔΚΕ και ΕΝΑΕ, δηλαδή με τη συναίνεση των δυνάμεων της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ, του ΣΥΝ και του ΛΑ.Ο.Σ. όπως έχουν αποδείξει τα ομόφωνα ψηφίσματά τους(πέρα από επιμέρους πρόσκαιρες και σε διαχειριστικά ζητήματα διαφοροποιήσεις) σε συνέδρια και ημερίδες των οργάνων της ΤΑ. Για την επεξεργασία του επιστρατεύτηκαν ιδιαίτεροι μελετητικοί οργανισμοί της ΤΑ, όπως το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΙΤΑ) και άλλοι αστικοί θεσμοί, όπως η Ακαδημία Αθηνών, το Πάντειο Πανεπιστήμιο κλπ.

Στην ανακατανομή ρόλων εμπλέκονται όχι μόνο τα αστικά κόμματα διακυβέρνησης, αλλά και διάφορων αποχρώσεων δεκανίκια τους. Συναινούν στο λεγόμενο κράτος - στρατηγείο σε συνθήκες απαλλαγής από κρατικές επιχειρήσεις και δραστικό περιορισμό των δημόσιων υπηρεσιών Παιδείας, Υγείας, Πολιτικής Προστασίας, διατηρώντας σε κεντρικό επίπεδο τον κεντρικό ρυθμιστικό και ελεγκτικό ρόλο πάνω στα νέα περιφερειακά και τοπικά όργανα και τους ιδιώτες.

Η μελέτη του ΙΤΑ για λογαριασμό της ΚΕΔΚΕ, που είναι και θέση της πλέον, ονοματίζει και ζητά να δοθεί στην Τοπική Αυτοδιοίκηση η Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (Δημοτικά - Νηπιαγωγεία), η Κοινωνική Πρόνοια, η Πυροσβεστική, η Πρωτοβάθμια Υγεία, η Προληπτική Ιατρική, το Περιβάλλον. Έτσι η κυβέρνηση διευκολύνεται στον περιορισμό των κοινωνικών δαπανών, στη διαχείριση του κρατικού προϋπολογισμού. Η ΤΑ διευκολύνεται να κινηθεί ευέλικτα, ανάλογα και με την ταξική σύνθεση του χώρου της, με εργαλεία την ανταποδοτικότητα, την άμεση ή την έμμεση επιχειρηματικότητα.

Δύο αντίθετες ταξικά γραμμές

Η συζήτηση σκόπιμα επιχειρείται να περιοριστεί στη μορφή, δηλαδή τον αριθμό των Περιφερειών, Νομών και Δήμων στην επιλογή Δήμων και Νομαρχιών για συνένωση.

Η αντίσταση και αντίδραση δημάρχων και των Δημοτικών Συμβουλίων έχει νόημα και αποτέλεσμα εφόσον είναι πολιτική αντίδραση και όχι τοπικιστική. Θα έχει αποτέλεσμα εφόσον συνδεθεί με την καταδίκη συνολικά της αντιλαϊκής πολιτικής, εφόσον συμπορευτεί με το λαϊκό και εργατικό κίνημα, στην πάλη για κατακτήσεις, αλλά και ανατροπή του πολιτικού συσχετισμού, για λαϊκή εξουσία.

Καμιά διοικητική δομή, τέτοια ή άλλη, δε συμφέρει τους μισθωτούς, τους αυτοαπασχολούμενους στην πόλη και την ύπαιθρο, τους μικρούς επαγγελματίες, τους συνταξιούχους, εφόσον υπάρχει εξουσία των μονοπωλίων. Σε αυτή την εξουσία οφείλεται η ανισόμετρη ανάπτυξη των περιφερειών, η ερήμωση της υπαίθρου που οξύνθηκε από τη στρατηγική ένταξης στην ΕΕ. Καμιά ανάπτυξη για το λαό δεν μπορεί να εξασφαλιστεί με τη μία ή άλλη επιλογή της Ένωσης Δήμων, γιατί αυτή προορίζεται για την ανάπτυξη της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Όμως από την ίδια τη ζωή μας γνωρίζουμε ότι από την πίτα που μεγαλώνει όλο και λιγότερο μερίδιο παίρνουν οι μισθωτοί και αυτοαπασχολούμενοι. Αυτό είναι το πραγματικό περιεχόμενο της κρίσης στην οικονομία της Ελλάδας και διεθνώς.

Αυτός είναι ο λόγος που το ΚΚΕ απορρίπτει και τον νέο «Καποδίστρια». Δεν υπερασπίζεται στενά τη διατήρηση μιας παλαιότερης διοικητικής δομής σε σχέση με μια νεότερη, αλλά πολεμά τους αντεργατικούς και αντιλαϊκούς στόχους που εξυπηρετεί η νέα Διοικητική Μεταρρύθμιση. Αποκαλύπτει το γεγονός ότι οι διοικητικές αναδιαρθρώσεις, που έγιναν στο παρελθόν (όπως με τον «Καποδίστρια 1»), δεν έφεραν θετικά αποτελέσματα για ανάπτυξη προς όφελος του λαού, δεν αναίρεσαν τις οικονομικές περιφερειακές ανισομετρίες και πολύ περισσότερο τη συγκέντρωση του πλούτου σε λίγα χέρια, σε βάρος της λαϊκής πλειοψηφίας.

Αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών, με τις ανάλογες δομές στήριξής τους, είναι να παραμένουν άλυτα και να οξύνονται μεγάλα κοινωνικά προβλήματα, στα οποία εμπλέκεται η ΤΑ, όπως η Παιδεία, η Υγεία, η Πρόνοια, η διαχείριση των υδάτων, των απορριμμάτων, των χώρων πράσινου και κοινόχρηστων και άλλα.

Δεν είναι τυχαίο, δεν είναι ζήτημα δομής ότι και σήμερα δεν εξασφαλίζονται, σε δημοτικό και διαδημοτικό επίπεδο, στοιχειωδώς λαϊκές ανάγκες, όπως η στήριξη υπερηλίκων, η εξασφάλιση πρόνοιας για όσους τη χρειάζονται, δωρεάν παιδικοί σταθμοί κλπ.

Σχετίζεται με το γεγονός ότι όλη η κοινωνία είναι οργανωμένη στη βάση της εκμεταλλευτικής καπιταλιστικής ιδιοκτησίας.

Η αντίληψη του ΚΚΕ για τις δομές διοίκησης και διεύθυνσης σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο έχει θεμέλιό της την κοινωνική ιδιοκτησία στα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, τον κεντρικό σχεδιασμό της παραγωγής, με κίνητρο την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών. Στηρίζεται στην εργατική και λαϊκή συμμετοχή και έλεγχο από τα κάτω προς τα πάνω, που διαρθρώνεται πρώτα από όλα σε επίπεδο παραγωγικής μονάδας και κοινωνικής υπηρεσίας. Πάνω σ' αυτή τη βάση διαμορφώνεται ένα ενιαίο δημόσιο δωρεάν σύστημα Υγείας, Παιδείας, Πρόνοιας. Εξασφαλίζεται ο σχεδιασμός της ανάπτυξης ανά τομέα και κλάδο, σύμφωνα και με τον φυσικό και παραγωγικό πλούτο της χώρας.

Σε αυτή τη γραμμή, που αφορά κύρια τους εργαζόμενους, αλλά και τους εκλεγμένους στην Τοπική και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, το ΚΚΕ επιδιώκει να οργανώνεται η εργατική και λαϊκή πάλη, η διεκδίκηση και ο έλεγχος των δημοτικών αρχών, η αξιοποίηση όποιας θετικής πείρας έδωσε στο παρελθόν η ανάδειξη λαϊκών δημάρχων, η αποκρυστάλλωση κάποιων κατακτήσεων και από την εμπειρία φύτρων της λαϊκής αυτοδιοίκησης στους σκληρούς εθνικοανεξαρτησιακούς και ταξικούς αγώνες του λαού μας.

Οργάνωση αντίστασης - διεκδίκησης

Συμμετέχουμε ενεργητικά σε κάθε συζήτηση για τις νέες ρυθμίσεις με τις θέσεις και τις προτάσεις μας και σημαία τις ανάγκες-δικαιώματα των εργατών, της νεολαίας, των βιοτεχνών-βιοπαλαιστών και των φτωχών αγροτών, γιατί αυτοί παράγουν τον κοινωνικό πλούτο και πρέπει να τους ανήκει.

Καλούμε τους εργαζόμενους, αλλά και τους αιρετούς να μην εγκλωβιστούν στη λογική για το πώς τα νέα σχήματα θα είναι πιο λειτουργικά και αποτελεσματικά, για τις έδρες των δήμων, για τις τοπικές ιδιαιτερότητες, για τις πληθυσμιακές δυσαναλογίες και άλλα παρόμοια, γιατί κάτι τέτοιο θα είναι επιζήμιο, θα είναι έξω από την ουσία της επιχειρούμενης αλλαγής και βέβαια μακριά από την πολιτική ουσία του εγχειρήματος. Δεν πρέπει να πέσουν στην παγίδα.

Καλούμε κάθε εκλεγμένο στην Τοπική και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση που ενδιαφέρεται για τα κοινωνικά προβλήματα και τις λαϊκές ανάγκες:

Να απορρίψει την αντιλαϊκή πολιτική που εξυπηρετούν διάφορες παραλλαγές της διοικητικής μεταρρύθμισης.

Να απαιτήσει:

Ενιαίο αποκλειστικά δημόσιο χαρακτήρα στους βασικούς κοινωνικούς τομείς Υγείας, Παιδείας, Πρόνοιας. Να αντιταχθεί στη μεταφορά κρατικών αρμοδιοτήτων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, διότι αυτό θα σημάνει τελικά μεταφορά του κόστους τους στις πλάτες της λαϊκής οικογένειας.

Τους καλούμε να διεκδικήσουν:

-- Την οικονομική επάρκεια Νομαρχιών και Δήμων ως ποσοστό από τον κρατικό προϋπολογισμό για τη λειτουργία στοιχειωδών δημοτικών υπηρεσιών.

-- Να καταργηθεί κάθε είδους τοπική φορολογία, κάθε έμμεση φορολογία.

-- Να καταργηθούν οι ρυθμίσεις που περιορίζουν την αντιπροσωπευτικότητα και να γίνει εφαρμογή της απλής αναλογικής στην εκλογή των οργάνων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

-- Να καταργηθούν οι ονομαζόμενες «ευέλικτες σχέσεις» εργασίας και η ανασφάλιστη εργασία.

-- Να καταργηθούν οι Δημοτικές Επιχειρήσεις. Να ανατραπεί το νομοθετικό πλαίσιο που καθιστά τους ΟΤΑ επιχειρήσεις.

-- Να διεκδικηθούν ο σχεδιασμός και η υλοποίηση σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο υποδομών και μηχανισμών Δημόσιας Υγείας και Προστασίας από πλημμύρες, πυρκαγιές, σεισμούς, άλλες καταστροφές από καιρικά φαινόμενα (αποκλεισμούς από χιονοπτώσεις κλπ.), ρύπανσης και μόλυνσης των υδάτων, του αέρα κλπ.

-- Να δοθεί δραστική αύξηση των κρατικών δαπανών από τον προϋπολογισμό για κοινωνική πολιτική και ενίσχυση της λαϊκής οικογένειας, για τη λειτουργία κατάλληλων δημοτικών υπηρεσιών απορριμμάτων, πρασίνου κλπ.

ΠΑΛΗ για την αλλαγή των δυνάμεων σε όλα τα επίπεδα και για την ανατροπή της αντιλαϊκής πολιτικής".